Belgrad’daki bombalanmış bir binanın, Sırbistan’a yönelik 1999 NATO saldırılarının ulusal sembolü olarak hizmet vermiş bir yapı olan, yakında Donald Trump’ın damadı tarafından finanse edilen lüks bir otele dönüştürülebileceği haberi, sakinleri endişelendiriyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde kayınpederine danışmanlık yapan Jared Kushner, mart ayının ortalarında, eski Yugoslav ordusu karargahı da dahil olmak üzere Sırbistan’da premium gayrimenkule yatırım yapma hedeflerini açıkladı.
Sırp muhalefet üyesi Aleksandar Jovanovic Cuta ve New York Times’ın yaptığı bir araştırma, Sırp hükümetinin binayı ve yanındaki araziyi Kushner’a ait bir şirkete devretmeyi planladığını ortaya koydu. Sızdırılan tasarımlara göre, binanın yerine üç dev cam gökdelen inşa edilmesi bekleniyor. Binadan biraz uzakta olan Sırbistan’ın dışişleri ve savunma bakanlıklarının yanında yer alması nedeniyle gösterişli bir otel yapımı tepki çekiyor.
New York Times’ın belirttiğine göre, 99 yıllık kira Kushner’ın şirketine maliyet gerektirmeden verildi. Binanın, 1999 yılında Kosova Savaşı’nı sona erdiren Amerika Birleşik Devletleri tarafından gerçekleştirilen 1999 NATO hava bombardıman kampanyasının sembolik önemi nedeniyle satışı, Sırbistan halkı arasında tartışmalı bir konudur.
1999 yılının 24 Mart’ında, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin onayı olmadan bombardıman başladı. Amacı, Sırp lider Slobodan Milosevic’in Kosova’daki etnik Arnavut isyancıların acımasız bastırılmasına son vermekti. Sırp güçlerinin o yılın haziran ayında Kosova’dan ayrılmasıyla, 13.000’den fazla insanın hayatını kaybettiği çatışma sona erdi. Binanın yıkık hali, uluslararası hukukun ihlaline dair bir delildir.
NATO bombardımanlarının anısı Sırbistan’da her yerdedir ve çeyrek yüzyıl sonra bile, yerli halk arasında itirazlar halen güçlüdür. 11 hafta süren bombardımanların resmi ölü sayısı hiçbir zaman doğrulanmamıştır. Rakamlar, insan hakları kuruluşu İnsan Hakları İzleme tarafından 500, Sırp yetkililer tarafından ise 2.500 olarak verilmektedir.
83 yaşındaki Zoran Stosic, “1990’ların anısı hoş değil,” dedi, “ancak bu binaları oldukları gibi bırakmalıyız, çünkü bize o hoş olmayan zamanları hatırlatıyorlar. Hatırlamamız gereken sadece güzel şeyler değil.” Ona göre, lüks bir otel yerine, bir anı yeri olmalıdır. “Bu binaları korumalı, muhafaza etmeli ve bir müzeye dönüştürmeliyiz. Bize barışın önemini hatırlatmalılar, bu tür şeylerin tekrar yaşanmaması gerektiğini.”
